Αυτοδιοίκηση και Αγροτική Ανάπτυξη

Παρέμβαση του Τάσου Κανταρά μέλους του Δ.Σ και αντιπροέδρου της επιτροπής Αγροτικής Ανάπτυξης της ΚΕΔΕ στην προσυνεδριακή διαδικασία της ΚΕΔΕ για τα Αγροτικά.

Οι εκλογές της 25/1/2015, έφεραν μια μεγάλη πολιτική μεταβολή. Βρισκόμαστε στην αυγή της νέας αυτής κατάστασης και η χώρα αντιμετωπίζει πολλά και πρωτόγνωρα προβλήματα. Κρίσιμες πολιτικές αποφάσεις του επομένου διαστήματος, θα καθορίσουν την μελλοντική πορεία της χώρας. Το ότι αφήσαμε πίσω μας την πιο καταστροφική διακυβέρνηση της μεταπολίτευσης, δεν σημαίνει πως αφήσαμε και τα τεράστια συσσωρευμένα προβλήματα.Ο αγροτικός πληθυσμός, συνέπειατων επώδυνων εθνικών και κοινοτικών επιλογών που προηγήθηκαν, εξακολουθεί να περνάει δύσκολες ώρες. Συνεχίζει να υφίσταται τις συνέπειες της ανεπανάληπτης οικονομικής κρίσης. Παράλληλα αγωνιά για τις  επιπτώσεις των αλλαγών, που θα επιφέρει η νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική (2015-2020). Με τα μειωμένα κονδύλια. Με τις άγνωστες μέχρι σήμερα εσωτερικές κατανομές της. Ιδιαίτερα αγωνιούν οι μονίμως χαμένοι, οι μικροί και μεσαίοι αγρότες. Η μεγάλη μάζα τους, που δυστυχώς εγκαταλείπει μαζικά την παραγωγική διαδικασία και περνά στην ανεργία. Είναι ευθύνη τώρα της νέας κυβέρνησης, να χαράξει μια εθνική αγροτική πολιτική και να επανεξετάσει- διεκδικήσει, ουσιαστικές πλευρές της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής. Ταυτόχρονα και χωρίς καθυστέρηση,οι μικροί και μεσαίοι αγρότες χρειάζονται υποστήριξη. Χρειάζονται μέτρα ανακούφισης από το κόστος παραγωγής (φορολογία, ενέργεια, εφόδια κλπ). Χρειάζονται να κρατηθούν «ζωντανοί».

Σ αυτή τη μάχη, σημαντικός μπορεί να είναι ο ρόλος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Αν πάρουμε μάλιστα υπόψη,πως στο 93% της επικράτειας των Δήμων της χώρας μας, κατοικούν αγροτικοί πληθυσμοί. Με εξαίρεση τα πολεοδομικά συγκροτήματα της Αττικής καιΘεσσαλονίκης.Με αυτή την έννοια η σχέση της Αυτοδιοίκησης με τον αγροτικό τομέα, ιδιαίτερα της Πρωτοβάθμιας, εκ των πραγμάτων είναι στενή. Δεν είναι μόνο το ενδιαφέρον, που έτσι κι αλλιώς οφείλουν να επιδεικνύουν οι Δήμοι προς τους δημότες απασχολούμενους στον πρωτογενή τομέα, αλλά υπάρχουν και μια σειρά αρμοδιότητες που μεταφέρθηκαν από το κράτος στους Δήμους το 2010, με τον Ν3852(Καλλικράτης). Στο άρθρο 75 παρ 1 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων μεταφέρθηκαν εξήντα οκτώ νέες αρμοδιότητες. Στον τομέα με τίτλο «Αγροτική Ανάπτυξη-Κτηνοτροφία-Αλιεία».Με μια πρώτη λογική ανάγνωση,η αποκέντρωση αρμοδιοτήτων θα μπορούσε να λειτουργήσει ως στρατηγικό εργαλείο προώθησης της αγροτικής ανάπτυξης.  Δυστυχώςοιαρμοδιότητες αυτές, δεν συνοδεύτηκαν με τους αντίστοιχους ανθρώπινους και χρηματοδοτικούς πόρους.Κατά συνέπεια, πολλοί από τους 325 σημερινούς δήμους ασκούν πλημμελώς το σύνολο αυτών των αρμοδιοτήτων- υποχρεώσεων τους.Οι αρμοδιότητες χωρίς κονδύλια, λειτούργησαν ως βραχνάς στην όλη λειτουργία τους.

Ο μέχρι τώρα απολογισμός της εμπλοκής των Δήμωνστις «αγροτικές» τους αρμοδιότητες και στην υλοποίηση εν γένει αγροτικών προγραμμάτων, είναι ιδιαίτερα φτωχός και αναποτελεσματικός.  Επείγει λοιπόν σήμερα, η ουσιαστικότερηεμπλοκή τους, στις δράσεις του νέου ΠΑΑ. Αξιοποιώντας τα χρηματοδοτικά εργαλεία, τα οποία θα μπορούσαν να συνεισφέρουν  θετικά στην όλη παραγωγική διαδικασία.

Αν και ο φάκελος της περιόδου 2015-2020(ΠΑΑ)δεν έχει ολοκληρωθεί, διαβάζουμε πως οι βασικοί διακηρυγμένοι στόχοι τουείναι:                                                                      Η μετάβαση σε ένα ισχυρό, αειφόρο αγρο-διατροφικό σύστημα Η αύξηση της «προστιθέμενης» αξίας των αγροτικών περιοχώνΟι προτεραιότητες του:Η γνώση και καινοτομία στη γεωργία, τη δασοκομία και τις αγροτικές περιοχές 

(Προτεραιότητα 1).Η ανταγωνιστικότητα όλων των τύπων γεωργίας και η βιωσιμότητα των εκμεταλλεύσεων 

(Προτεραιότητα 2)  Η οργάνωση της αλυσίδας τροφίμων και η διαχείριση κινδύνων στη γεωργία (Προτεραιότητα 3) Γεωργία και οικοσυστήματα 

(Προτεραιότητα 4)   Αποδοτικότητα των πόρων και μεταστροφή προς μία οικονομία χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα με ανθεκτικότητα στην αλλαγή του κλίματος στους τομείς της γεωργίας και των τροφίμων

 (Προτεραιότητα 5) Κοινωνική ένταξη, φτώχεια και οικονομική ανάπτυξη στις αγροτικές περιοχές

 (Προτεραιότητα 6) Τα δε ενδεικτικά μέτρα και δράσεις που οι δήμοι εμφανίζονται ως δυνητικοί δικαιούχοι είναι:

• Διάνοιξη και βελτίωση του δασικού οδικού δικτύου
• Υποστήριξη για την αντιμετώπιση κινδύνων κατά την υλοποίηση των έργων
• Αποκατάσταση δασών και δασικών εκτάσεων από πυρκαγιές και άλλες φυσικές καταστροφές
• Ενίσχυση για γεωργοδασοκομικά συστήματα καταστροφικά συμβάντα ή από άλλες αιτίες
• Πρόληψη δασών και δασικών εκτάσεων από πυρκαγιές και άλλες φυσικές καταστροφές και καταστροφικά συμβάντα
• Περιβαλλοντική αποκατάσταση υποβαθμισμένων βοσκοτόπων
• Εκπόνηση μελετών δήμων για τον προγραμματισμό δράσεων & έργων συμπεριλαμβανομένων προστατευόμενων περιοχών
• Έργα υποδομής μικρής κλίμακας για αγροτικούς οικισμούς
• Δημιουργία βασικών υπηρεσιών για τον αγροτικό πληθυσμό
• Δημιουργία δημόσιων τουριστικών υποδομών & υποδομών αναψυχής
• Δράσεις για την ανάδειξη της φυσικής & πολιτιστικής κληρονομιάς αγροτικών περιοχών
• Αναβάθμιση δεξιοτήτων προσωπικού ΟΤΑ, με την πρόσληψη επιστημονικού προσωπικού, με στόχο την υψηλή ποιότητα του αναπτυξιακού & περιβαλλοντικού σχεδιασμού στο τοπικό επίπεδο
• Παρεμβάσεις δημόσιου χαρακτήρα για τον τοπικό πληθυσμό

Όλα αυτά που μπορεί να διαβάζονται και να ακούγονται ωραία, στη χώρα μας απέχουν πολύ από την πράξη. Τουλάχιστο μέχρι σήμερα. Και είναι στο χέρι της νέας κυβέρνησης να αποδείξει το αντίθετο. Το κρίσιμο όμως είναι άλλο. Όλα αυτά και πολλά άλλα έργα μεγαλύτερης κλίμακας, που μπορεί να αναλάβει και να υλοποιήσει η Αυτοδιοίκηση ποιον θα εξυπηρετούν; Τα κυρίαρχα αγροτοδιατροφικά συμφέροντα, τους μεγαλοαγρότες και τον κ. Σάλλα; Η τον μικρό και μεσαίο παραγωγό, τις μικρές και μεσαίες μονάδες παραγωγής μεταποίησης και εμπορίας. Τις μεγάλες αλυσίδες της αγοράς ή τις πρωτοβουλίες αγορών που θα εκπορεύονται από τους ίδιους τους παραγωγούς. Αυτή είναι η κρίσιμη μάχη. Σ αυτή την μάχη η Αυτοδιοίκηση οφείλει να ρίξει το βάρος της, στηρίζοντας τους δικούς της ανθρώπους, τους παραγωγούς. Συμβάλλοντας, στο να μείνει η ύπαιθρος ζωντανή και οι άνθρωποι της όρθιοι.

Ο Αγροτικός Τομέας βρίσκεται σ ένα κρίσιμο μεταβατικό στάδιο. Αλλά σ ένα μεταβατικό  στάδιο, βρίσκεται και η ίδια η Τοπική Αυτοδιοίκηση.Που μετά από δύο θητείες λειτουργίας του Καλλικράτη, καλείται να κάνει το δικό της συνολικό απολογισμό, να καταθέσει την δική της θετική και αρνητική εμπειρία. Να καταθέσει τις προτάσεις της σ ένα νέο πλαίσιο, που θα τα έχει όλα. Γεωγραφικά όρια, περιεχόμενο , αρμοδιότητες, χρηματοδότηση.Και ασφαλώς να καταθέσει και την εμπειρία της, από την εμπλοκή της στο κομμάτι της Αγροτικής Ανάπτυξης και στα αντίστοιχα Προγράμματα. Σε μια κατεύθυνση που η Αυτοδιοίκηση να διεκδικεί καθοριστικό  ρόλο στην τοπική ανάπτυξη, προς όφελος των αγροτικών πληθυσμών, οι οποίοι σήμερα μάχονται για την επιβίωση τους.