Κομοτηνή. 43 χρόνια πριν

1967 ΔΕΚΕΜΒΡΗΣ 13

Στρατόπεδο ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΥ ή αν προτιμάτε 513 Τάγμα Πεζικού
Δεξιά της εισόδου του στρατοπέδου το 511 Τ.Π. και στο βάθος και δεξιά των κτιρίων η 125. Μ.Π.Π. και ποιο πάνω οι διαβιβάσεις.
Λίγες μέρες νωρίτερα το τάγμα είχε επιστρέψει από το χώρο διασποράς- «ΧΙΛΙΑ ΔΕΝΤΡΑ»- όπου βρισκόταν λόγω των επεισοδίων που είχαμε με την Τουρκία.
Αν θυμάμαι καλά κάτι είχε συμβεί με την Κύπρο, και πρέπει να ήταν η περίοδος που απέσυρε η Χούντα την "μυστική" μεραρχία (ΤΡΙΜΕΛΔΥΚ); που είχε στείλει πριν χρόνια στην Κύπρο ο Γεώργιος Παπανδρέου.
Κόντευε μεσημέρι.
Όλοι μας περιμέναμε να χτυπήσει η σάλπιγγα για «τέλος εργασιών»
Ο ήχος της όμως ακούστηκε αλλιώτικος.
Συναγερμός. Δεν τον είχαμε ξανακούσει και μας παραξένεψε.
Μαζεύτηκε όλο το Τάγμα στο συνηθισμένο χώρο συγκέντρωσης και μας είπαν πως ο Βασιλιάς έκανε κίνημα εναντίον της "επαναστάσεως" και πως η μονάδα μας είναι με τον Βασιλιά.
Μας στείλανε να ετοιμάσουμε τα πράγματα μας γιατί το τάγμα θα πήγαινε έξω από την Κομοτηνή. Άλλοι στο δρόμο προς Αλεξανδρούπολη άλλοι στο δρόμο προς Ξάνθη, για να μην αφήσουμε να κατέβουνε τυχόν μονάδες από τον Έβρο πιστές στην "επανάσταση".
Πράγματι ετοιμαστήκαμε και πήγαμε πιο νωρίς για φαγητό από τις άλλες φορές.
Ο Λόχος μας (ο 1ος) σύμφωνα με το οργανόγραμμα ήταν επιφορτισμένος να φυλάει το στρατόπεδο και εγώ έπρεπε να πάω να φυλάω σκοπιά στην πύλη σύμφωνα με το πρόγραμμα.
Αφού φάγαμε ο 2ος, ο 3ος Λόχος και ο Λόχος Υποστήριξης Τάγματος (ΛΥΤ) ανεβήκανε στα αυτοκίνητα και φύγανε από την μονάδα.
Στο στρατόπεδο έμεινε ο 1ος Λόχος και μείναμε έξω από το θάλαμο περιμένοντας οδηγίες που θα πάμε.
Περίπου 2 με 3 η ώρα είδαμε να έρχονται μερικά Ι.Χ αυτοκίνητα. Αν μπορώ να θυμηθώ καλά το ένα πρέπει να ήταν ένα ταξί μερσεντές. Σηκωθήκαμε και παραταχθήκαμε στην άκρη του γηπέδου του ποδοσφαίρου και κάποια στιγμή ακούσαμε βόμβο μεγάλο στον ουρανό και είδαμε ένα ελικόπτερο-όχι στρατιωτικό- να έρχεται πάνω από το γήπεδο και να κατεβαίνει.
Αφού σταμάτησε, πρώτος κατέβηκε από το ελικόπτερο ο βασιλιάς που πρέπει αν φορούσε ένα αμπέχονο και στάθηκε στη σκάλα του ελικοπτέρου να κατέβει ο Δόβας.
Παρουσιάσαμε όπλα και μετά μας είπε το εξής. "έκανα το κίνημα αυτό για να επαναφέρω στον ορθό δρόμο τους παρεκτραπέντας αξιωματικούς"
Αυτή η φράση μου έχει μείνει βαθειά χαραγμένη μέσα στη μνήμη μου.
Μπήκαν στα αυτοκίνητα και φύγανε για την πόλη.
Καταρτίστηκαν οι σκοπιές και ανεβήκαμε στις "ΚΑΝΑΔΕΖΕΣ" να πάμε να φυλάξουμε τους χώρους που προβλεπότανε. Εγώ μαζί με άλλους συναδέλφους πήγαμε να φυλάξουμε τη γέφυρα που ήταν έξω από την Κομοτηνή προς Ξάνθη.
Όταν πήγαμε ήδη είχε νυχτώσει.
Συνεννοηθήκαμε μεταξύ μας ποιες ώρες θα φυλάξει ο κάθε ένας σκοπιά. Εγώ προτίμησα 10-12
Με το που νύχτωσε ακούγονταν πολύ βαθειά ριπές πολυβόλων και τροχιοδρομικά να φωτίζουν τον ουρανό.
Οι εντολές ήταν "δεν περνάει κανείς αν δεν δώσει "ΣΥΝΘΗΜΑ ΠΑΡΑΣΥΝΘΗΜΑ".
Κάποια στιγμή βλέπω ένα ΦΟΛΞΒΑΓΚΕΝ κόκκινο να θέλει να περάσει τη γέφυρα και να μπει στην Κομοτηνή.
Το σταματώ. βλέπω έναν αξιωματικό μέσα και του ζητώ ΣΥΝΘΗΜΑ -ΠΑΡΑΣΥΝΘΗΜΑ.
Αυτός αντί να μου τα πει μαρσάρει και φεύγει και παρά λίγο να με πατήσει.
Εδω να σας πω, πως έβρεχε συνέχεια και είχα γίνει μούσκεμα. Τι να σε κάνει μια χλαίνη από το 1940; Τις σφαίρες δε, που μας δώσανε να έχουμε μαζί μας τις είχαμε μέσα στην κούτα και τυλιγμένες με ζελατίνα για να μην βραχούν.
Ρητή η εντολή «δεν θα βάλετε μέσα στο Μ1 δεσμίδα».
Οι ριπές όσο πήγαινε και δυναμώνανε .
 Ο ουρανός της Κομοτηνής φεγγοβολούσε λες και πέφτανε πυροτεχνήματα.
Στις 12 παρά τέταρτο περίπου πήγα να ξυπνήσω τον συνάδελφο που θα με αντικαθιστούσε και που κοιμότανε στο υπόστεγο του παρακείμενου ξυλουργείου.
Μόλις γύρισα στη γέφυρα βλέπω να έρχεται ένα άρμα.
Το σταματώ πάνω στη γέφυρα και - κάθε φορά που μου έρχεται αυτή η σκηνή στο νου δεν μπορώ να εξηγήσω την "τρέλα" εκείνης της βραδιάς- ζητώ από τον ανθυπολοχαγό που ήταν όρθιος μέσα στο άρμα να μου δώσει ΣΥΝΘΗΜΑ-ΠΑΡΑΣΥΝΘΗΜΑ.
Που να μου τα δώσει.
Με φωνάζει να παραδώσω το όπλο μου και να φύγω.
Που να φύγω εγώ.
Εκεί να επιμένω .
Πίσω από αυτό το άρμα είχε και άλλα.
Πόσα δεν θυμάμαι.
Κατεβάζει το περίστροφο και σημαδεύει το χέρι μου.
Εκείνη τη στιγμή από την πίσω πόρτα κατεβαίνουν δυο στρατιώτες και ο ένας μπήγει την ξιφολόγχη του στα πλευρά μου και  το σημάδι που μου άφησε το είχα για πάρα πολλά χρόνια και ο άλλος με παίρνει το όπλο.
Επειδή αντιστέκομαι βλέπω την ανθυπολοχαγό να σημαδεύει το χέρι και σε κλάσματα δευτερολέπτου νιώθω το χέρι μου να μου καίει.
Πολύ αργότερα θα διαπιστώσω πως «φτηνά την γλύτωσα» αφού η σφαίρα μου έξυσε μόνο τον καρπό του χεριού μου.
Με πήρανε μέσα και άρχισε η «ανάκριση» .
"το δεν είδα δεν ξέρω", που μου μάθανε το επαναλάμβανα πολλές φορές.
 Και ούτε ήξερα που είχε άλλου σκοπιές ούτε και αλλά στοιχεία της μονάδας γιατί ήμουνα νέος στην μονάδα.
Είχα μετατεθεί από την Καλαμάτα εκεί στις 17 του Νοέμβρη. Αργήσανε να με μεταθέσουν από την Καλαμάτα γιατί έπρεπε να με αλάξουν κανά δυο ειδικότητες και από " την του γραφέως οπλίτου"  να με δώσουν "την τοιαύτην του τυφεκιοφόρου", και με του πήγα, πήγα αμέσως στα «ΧΙΛΙΑ ΔΕΝΤΡΑ»
Στο χρόνο που εγώ "διαπραγματευόμουνα " με τον ανθ/γό ήρθε και ο λοχίας  μαζί με τον συνάδελφο για να με αντικαταστήσει.
Εμένα με βάζουν το άρμα και αυτούς τους παίρνουν τα όπλα και τους διώχνουν.
Λίγο έξω από την Κομοτηνή προς Ξάνθη, εκεί στον κόμβο του νέου τότε δρόμου και του παλιού -μέσω Ιάσμου- σταματήσαμε.
Άκουγα από τον ασύρματο αλλά δεν μπορούσα να καταλάβω τι συμβαίνει θυμάμαι ότι λέγανε πως θα πηγαίναμε Σαλονίκη.
Κάποια στιγμή ακούω στον ασύρματο "ΝΟΤΟΣ ΚΑΤΕΛΗΦΘΕΙ"
Σαυτό το σημείο φοβήθηκα γιατί δεν ήξερα τι θα μου κάνουν.
Ξημέρωσε.
Η βροχή, χιονόνερο περισσότερο ήταν, είχε σταματήσει αλλά το κρύο ήταν πολύ δυνατό.
Εκεί στο κόμβο είχε ένα εξοχικό κέντρο.
Φέρανε το ιδιοκτήτη και κατά το μεσημέρι μας έκανε τσάι και μας δώσανε να φάνε λιγάκι.
Το απόγεμα φύγαμε από κει.
Που με κρατήσανε το βράδυ δεν μπορώ να θυμηθώ.
Την άλλη μέρα με βάλανε σε τζιπ μου δώσανε το όπλο –τις σφαίρες τις κρατήσανε- και με πήγανε στο τάγμα.
Με πήγε ο λοχαγός μου στον Διοικητή -βλέπεται ήμουνα και αγνοούμενος- να του πω τι είχε γίνει.
Το ότι δεν μου έριξε και καμιά 20άρα,- "μπαρμπακοσάρας" ήταν το παρατσούκλι που του είχαν κολήσει οι παλιοί-  επειδή δεν πήρα πίσω τις σφαίρες είναι επιτυχία.
Μετά την καταστολή του βασιλικού πραξικοπήματος μπήκαν σκοπιές σε διάφορες μονάδες «κοινής ωφέλειας».
Εμένα με έστειλε ο λοχαγός στον ΟΤΕ να ....ηρεμήσω λιγάκι μια και όταν πήγα να με δει ο γιατρός της μονάδας τό μόνο που είπε ήταν το "σας έβρεξε λιγάκι και θέλετε να λουφάξετε τώρα".Γιαυτόν τα φρέσκα σημάδια στο χέρι στα πλευρά δεν μετρούσανε.
Εκεί έμαθα από έναν τεχνίτη του ΟΤΕ πως στις 13 του μήνα κάποιος ειδοποίησε τον ΟΤΕ ότι τα σύρματα προς Αλεξανδρούπολη ήταν κομμένα και πήγε μαζί με άλλον τεχνίτη να τα συνδέσουν.
Την ώρα που τα συνέδεαν κάποιος του φώναξε να κατέβουν και να μην τα συνδέσουν . Όμως προλάβανε ,μου είπε και συνδέσαμε μία γραμμή.
Το λέω αυτό γιατί μου είπε πως ο βασιλιάς πήγε τον ΟΤΕ και κάπου πήρε τηλέφωνο αλλά μιλούσε, λέει, σε άλλη γλώσσα και δεν κατάλαβε τι έλεγε. Υποθέτω πως-αν όντως έτσι είναι- να μιλούσε για να ζητήσει να πάει στην Ιταλία. (εκεί δεν πήγε τελικά;).
Εκεί-στον ΟΤΕ μου είπανε πως πήγε και στο Ραδιοφωνικό Σταθμό στο Κόσμιο όπου έβγαλε διάγγελμα..
Σε ότι αφορά τώρα την μονάδα των τεθωρακισμένων που κατέβηκαν άκουσα πως λίγο πριν την έναρξη του αντιπραξικοπήματος του βασιλιά είχε συλληφθεί ο διοικητής αυτής της μονάδας αλλά τα τανκς τα πήρε στο "χέρι" του ο υποδιοικητής ή κάποιος άλλος αξιωματικός και τα κατέβασε προς Κομοτηνή κλπ.
Από τις συζητήσεις που γινότανε μετά στη μονάδα μου είπανε συνάδελφοι πως αν και ο δρόμος προς Αλεξανδρούπολη σε βάθος 10 χιλιομέτρων ήταν ακροβολισμένοι οι άλλοι 3 λόχοι δεν ρίχτηκε ούτε μια τουφεκιά.
Δεν μπορώ να ξέρω τι εντολές είχαν δοθεί και δεν ρίχτηκε ούτε μια τουφεκιά και τους άφησαν και περάσανε και δεν θέλω να φανταστώ το μακελειό που θα επακολουθούσε αν έπεφτε η πρώτη τουφεκιά.


Δημήτριος Σισμάνης
Τυφεκιοφόρος οπλίτης