ΑΦΙΕΡΩΜΑ 100 χρόνια από τη δολοφονία του βασιλιά Γεωργίου Α’

     Στις 5 Μαρτίου συμπληρώθηκαν 100 χρόνια από τη δολοφονία του βασιλιά Γεωργίου Α’ στη Θεσσαλονίκη. Ο αγαθότατος -όπως χαρακτηρίστηκε- Γεώργιος είχε μπει στη Θεσσαλονίκη τέσσερις μήνες νωρίτερα ως ελευθερωτής, ενώ με το αίμα του σφράγισε την ενσωμάτωση της Θεσσαλονίκης στην Ελλάδα, όπως και τη σφυρηλάτηση της ενότητας μεταξύ των εθνοτήτων της πόλης. 

Επιμέλεια αφιερώματος - εισαγωγή: Στέλιος Κούκος
Μέσα από το αρχείο της εφημερίδας «Μακεδονίας»
     Αν για τον οθωμανό σουλτάνο Αβδούλ Χαμίτ (1842-1918) η Θεσσαλονίκη ήταν τόπος εξορίας και ονείδους, για τον βασιλιά Γεώργιο Α' (1845-1913) η πρωτεύουσα της Μακεδονίας ήταν τόπος μεγαλείου και δόξας, δυστυχώς όμως και μαρτυρίου.
     Ενώ λοιπόν ο Αβδούλ Χαμίτ, ο αποκαλούμενος και «κόκκινος σουλτάνος», δηλαδή αιμοσταγής, εκθρονίστηκε από τους Νεότουρκους και απεστάλη «πακεταρισμένος» σε σφραγισμένο βαγόνι τον Απρίλιο του 1909 στη Θεσσαλονίκη, ώστε να βρίσκεται μακριά από την πρωτεύουσα, για τον βασιλιά Γεώργιο η έλευσή του στην πόλη ήταν το απόγειο ολόκληρης της ζωής και της βασιλείας του.
    Ο Γεώργιος, μόλις τρία χρόνια μετά την έλευση του Αβδούλ Χαμίτ στην πόλη, μπήκε στη Θεσσαλονίκη ως απελευθερωτής και θριαμβευτής αλλά και ως εγγυητής της ελευθερίας της. (Ο Αβδούλ Χαμίτ φυγαδεύτηκε από τη Θεσσαλονίκη λίγες μέρες πριν από την είσοδο του Γεωργίου στην πόλη μαζί με τους δύο γιους του και καμιά δεκαπενταριά χανούμισσες του χαρεμιού του.) Αυτό προφανώς σήμαινε η παρατεταμένη, τετράμηνη παραμονή του στην πόλη, δηλαδή την εμπέδωση από φίλους και εχθρούς πως η Θεσσαλονίκη μετά από 482 χρόνια σκλαβιάς ήταν πλέον ενσωματωμένη στον ελληνικό κορμό, στο νέο ελληνικό κράτος. Και περαιτέρω, η προσωρινή έστω εγκατάστασή του αυτή στην πόλη κατά κάποιον τρόπο μετέτρεπε τη Θεσσαλονίκη σε πρωτεύουσα της Ελλάδας. Το αρχοντικό μάλιστα Χατζηλαζάρου, στην περιοχή της Ανάληψης, στο οποίο εγκαταστάθηκε ο βασιλιάς Γεώργιος, χαρακτηρίστηκε αμέσως «ανάκτορα».
    Σε καμιά όμως περίπτωση δεν θα μπορούσε να χαρακτηριστεί αντίστοιχα η βίλα Αλλατίνη, στην οποία κατέλυσε ο Αβδούλ Χαμίτ και η λοιπή συνοδεία του. Άλλωστε ο εγκλεισμός και ο περιορισμός του στον χώρο αυτό ουσιαστικά σηματοδοτούσε τη φυλάκιση και τα όρια της φυλακής του.
    Αντίθετα ο Γεώργιος κυκλοφορούσε ελεύθερος μέσα στην πόλη και μάλιστα χωρίς τις ενδεδειγμένες προφυλάξεις και αρνούμενος να δεχθεί περαιτέρω προστασία, αρκούμενος στον υπασπιστή του και σε μια διακριτική επιτήρηση δύο κρητικών χωροφυλάκων.
    Έτσι, στις 5 Μαρτίου 1913 ο Αλέξανδρος Σχοινάς βρήκε σχεδόν ανυπεράσπιστο τον Γεώργιο μετά το πέρας της απογευματινής του βόλτας και κατά την επιστροφή του από τον Λευκό Πύργο στα «ανάκτορα».
    Η απρόσμενη δολοφονία του ελευθερωτή βασιλιά πριν ακόμη κοπάσουν οι πανηγυρισμοί για την απελευθέρωση των Ιωαννίνων (23 Φεβρουαρίου 1913) και την ενσωμάτωσή τους στον διευρυμένο πλέον εθνικό κορμό ήταν πράγματι μια απροσδόκητη τραγωδία. (Χαρακτηριστικό είναι ότι στη «Μακεδονία», παράλληλα με τις ειδήσεις για τη βασιλοκτονία, δημοσιεύονταν ειδήσεις για τους πανηγυρισμούς και τις δοξολογίες «επί τη απελευθερώσει των Ιωαννίνων» στον Λαγκαδά και στο Άγιον Όρος.)
    Στο άκουσμα της δολοφονίας του βασιλιά οι πιο θερμόαιμοι θεώρησαν πως το ανοσιούργημα αυτό ήταν έργο των μουσουλμάνων, κι έτσι εννέα άτομα της οθωμανικής κοινότητας σκοτώθηκαν. Αμέσως όμως ο πρίγκιπας Νικόλαος διέταξε να διαδοθεί πως ο δολοφόνος του πατέρα του ήταν Έλληνας, ενώ συγχρόνως απαγόρευσε και τη ρίψη πυροβολισμών. Και τότε η κατάσταση εξομαλύνθηκε αμέσως.
    Βεβαίως για πολλούς ερευνητές παραμένουν ακόμη αδιευκρίνιστα τα αίτια της ενέργειας του «αναρχικού», «σοσιαλιστή» ή «κολοκυνθιστή» (όπως δήλωσε ο ίδιος στη «Μακεδονία») Αλέξανδρου Σχοινά. Ο βασιλοκτόνος αυτοκτόνησε ή «εκπαραθυρώθηκε» στις αρχές Απριλίου του ίδιου έτους από το Διοικητήριο, στο οποίο ήταν φυλακισμένος, ενώ κάηκαν και τα αρχεία της ανάκρισης, τα οποία μεταφέρονταν με πλοίο στην Αθήνα. Επίσης δεν έγινε ποτέ γνωστό τι διημείφθη κατά τη συνάντηση του βασιλοκτόνου και της βασίλισσας Όλγας, χήρας του Γεωργίου Α'. Έτσι, οι θεωρίες συνωμοσίας για την εμπλοκή Βουλγάρων και Γερμανών ακόμη αιωρούνται.
     Όσο για την ατμόσφαιρα στην πόλη από την ημέρα της δολοφονίας μέχρι τη μεταφορά της σορού του βασιλιά Γεωργίου στην Αθήνα, μπορείτε να διαβάσετε τα κείμενα που ακολουθούν, τα οποία προέρχονται από την αρθρογραφία και ειδησεογραφία της εφημερίδας «Μακεδονία», από τις 6 έως τις 13 Μαρτίου του 1913.  Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η συμμετοχή των διαφόρων εθνοτήτων της πόλης στο πένθος, η διεθνής συμμετοχή και πάνω απ' όλα η θλίψη των μουσουλμάνων προσφύγων για την απώλεια του προστάτη τους.
    Έτσι, ο αγαθότατος -όπως χαρακτηρίστηκε- βασιλιάς Γεώργιος Α' σφράγισε με το αίμα του την ενσωμάτωση της Θεσσαλονίκης στην Ελλάδα, όπως και τη σφυρηλάτηση της ενότητας μεταξύ των εθνοτήτων της πόλης. Αντιθέτως, ο εκθρονισθείς σουλτάνος Αβδούλ Χαμίτ έμεινε γνωστός για τη σφαγή των Αρμενίων.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Μας το έστειλε ο ΜΙΜΗΣ