Το έθιμο της Καμήλας στη Γαλάτιστα

Αρχικά να ευχηθώ Καλή Χρονιά και Χρόνια πολλά σε όλους με υγεία και υπομονή. Σκοπός αυτού του άρθρου, όπως προδικάζεται και από τον τίτλο του, είναι μια ανάλυση του εθίμου που χαρακτηρίζει το χωριό μας και αποτελεί σχεδόν την κορύφωση μεταξύ των πολιτιστικών και όχι μόνο δραστηριοτήτων και δρωμένων που λαμβάνουν δράση στην διάρκεια του έτους.

Είναι φανερό πλέον ότι με την νέα διαμόρφωση των συνόρων των δήμων όπως έχουν προκύψει από το σχέδιο ‘’Καλλικράτης’’, η Γαλάτιστα χάνει σε πολύ μεγάλο βαθμό την δυνατότητα να ρυθμίζει αυτή τις εξελίξεις, όποιες κι αν είναι αυτές, στον ίδιο της τον τόπο. Αναφέρομαι σε πολιτιστικές, κοινωνικές, πολιτικές εξελίξεις κ.α..Αυτό έχει ως συνέπεια να υποβιβάζονται όσα προανέφερα ίσως και να λάμπουν δια της ανυπαρξίας τους. Πιο συγκεκριμένα και όσον αφορά το πολιτιστικό μέρος, είναι ελάχιστες οι δραστηριότητες που θα αναδείξουν την Γαλάτιστα ως ένα ιστορικό και παραδοσιακό τόπο, κάτι που ουσιαστικά αποτελεί την ιδιοσυγκρασία και τον αληθινό χαρακτήρα του χωριού μας.

Μία από αυτές τις ελάχιστες πολιτιστικές δραστηριότητες είναι το έθιμο της Καμήλας. Το έθιμο της Καμήλας υπάρχει εδώ και δεκαετίες, βαθιά ριζωμένο στις καρδιές των μερακλήδων του χωριού και άκρως απομακρυσμένο από αυτούς που κινούνται ίσα ίσα στην επιφάνεια της παράδοσης. Το τελευταίο έχει να κάνει προφανώς με τα σύγχρονα πρότυπα που έρχονται σε άμεση ρήξη με την ιστορία και την παράδοση και εμφανίζεται κυρίως στους νέους ηλικίας 40 ετών και κάτω. Δεν με απασχολεί όμως αυτό και σαφώς ο καθένας τραβά τον δρόμο του. Η λανθασμένη διοργάνωση του εθίμου είναι κάτι περισσότερο εμφανής σε αυτούς που το έχουν ζήσει, κυρίως παλαιότερα,  και αυτό δυστυχώς κανείς δεν φαίνεται να θέλει να διορθώσει.

Η έννοια που θα έπρεπε να χαρακτηρίζει το έθιμο έπρεπε να είναι αυτή της ΨΥΧΗΣ και όχι αυτή της ΤΣΕΠΗΣ. Η Γαλάτιστα έχει αρκετούς συλλόγους οι οποίοι συμμετέχουν στο έθιμο με σκοπό το κέρδος είτε αυτό είναι σωστό είτε όχι. Ανέκαθεν ο Δήμος Ανθεμούντα ή Πολυγύρου διοργάνωνε το έθιμο με σκοπό το κέρδος και όχι την προβολή του χωριού ακόμη και αν αυτή συνεπάγεται την όποια ζημία(κακά τα ψέματα μόνο επικερδής είναι μια σωστή οργάνωση, δείτε αντίστοιχα Αποκριάτικα έθιμα στο Σοχό για παράδειγμα). Μην γελιόμαστε, πάντα ο Δήμος κοίταζε σαν αγγαρεία το έθιμο και ποτέ δεν ήθελε κανείς να προχωρήσει μπροστά ή ακόμη κι αν το ήθελαν δεν φάνηκε καμία προσπάθεια γι αυτό.

Η φετινή διοργάνωση είχε το θετικό χαρακτηριστικό της συμμετοχής του συλλόγου Νεολαίας μαζί με τον Χορευτικό, τουλάχιστον την πρώτη ημέρα, ενθαρρυντικό  δείγμα για το μέλλον του εθίμου. Από εκεί και πέρα όλοι οι σύλλογοι είτε πουλούσαν ημερολόγια είτε είχαν εκθέσεις έργων ζωγραφικής. Προσοχή, δεν τα κατακρίνω αυτές τι κινήσεις, ίσα ίσα τα επικροτώ. Απλά τονίζω ότι όλοι τραβούσαν τον δικό τους δρόμο ξεχωριστά πάντα όμως με σκοπό το κέρδος ώστε να βγάλουν τα έξοδα της χρονιάς. Δεν αναφέρομαι στην 2^η ημέρα όπου αν δεν υπήρχαν 4-5 άτομα να στηρίξουν την ουσία του εθίμου, που ήταν ο γάμος της νύφης, θα είχε παραλύσει πλήρως το έθιμο. Θεωρώ λοιπόν αναγκαίο την ισχυροποίηση ενός γενικού πολιτιστικού συλλόγου ο οποίος θα αφουγκραστεί την παράδοση της Γαλάτιστας και δώσει Ψυχή στο έθιμο. Πως θα γίνει όμως αυτό;

Ως προς την ταυτότητά του οφείλω να παραθέσω κάποια στοιχεία. Παλαιότερα την Καμήλα αναλάμβανε μια παρέα ατόμων(μιλάω για αρκετά άτομα) τα οποία ντύνονταν όλα, γυρνούσαν την Καμήλα στο χωριό και οι χωριανοί χαίρονταν και γλεντούσαν μαζί τους αναγνωρίζοντας ότι οι άνθρωποι αυτοί δίνουν και την ψυχή τους για το έθιμο. Οι εποχές άλλαξαν βέβαια και με εξαίρεση 2-3 χρονιές, το έθιμο αλλοιώθηκε για λόγους που ανέφερα παραπάνω και όχι μόνο. Κύριο στοιχείο είναι πλέον οι γυναίκες του Χορευτικού συλλόγου, οι οποίες  διατηρούν ακόμη το έθιμο ζωντανό. Έτσι ακριβώς όμως αλλοιώνεται το έθιμο, καθότι ουδέποτε πήγαν γυναίκες να κλέψουν την Μανιώ. Οι γυναίκες φυσικά και πρέπει να συμμετέχουν στο έθιμο. Να συμμετέχουν όμως, όχι να στήνεται η όλη οργάνωση γύρω από αυτές.

Κατόπιν όλων αυτών και για να στηθεί εξ’ ολοκλήρου ένα σωστό υπόβαθρο πάνω στο έθιμο πρέπει να αλλάξουν κάποια πράγματα. Ο Πολιτιστικός σύλλογος πρέπει να δώσει κίνητρα ώστε να φανούν οι μερακλήδες του χωριού, οι οποίοι πονάνε για το έθιμο αλλά ‘’κρύβονται’’ καθώς δεν υπάρχουν σωστές βάσεις για να βγουν μπροστά. Οι μερακλήδες αυτοί θα δώσουν πνοή στην ποιότητα του εθίμου και πιστέψτε είναι πολλοί. Είναι αυτοί που μπορούν να μεταφέρουν τα βιώματά τους στους νεότερους για να υπάρχει μια ανάλογη συνέχεια. Επίσης, ο Δήμος πρέπει να είναι χορηγός του εθίμου και όχι διοργανωτής διότι αφενός αποδείχθηκε τόσα χρόνια ότι δεν τα καταφέρνει ως διοργανωτής, αφετέρου γιατί αυτός πρέπει να προσφέρει στον πολιτισμό και το έθιμο του τόπου και όχι ο πολιτισμός και το έθιμο σε αυτόν(είναι ΝΤΡΟΠΗ να καταστρέφονται όλα στο βωμό του χρήματος). Μετέπειτα, οφείλει ο Πολιτιστικός να καλέσει και τον Ιππικό όμιλο του χωριού γιατί είναι σημαντικό μέρος της ταυτότητας που έλεγα. Καίριο σημείο ανάκαμψης του εθίμου θα είναι η σωστή διαχείριση της 2^ης ημέρας του, που παρότι συνήθως είναι εργάσιμη μέρα, μπορεί να στελεχωθεί καταλλήλως ώστε τουλάχιστον να αναβαθμιστεί σε σχέση με τις τελευταίες διοργανώσεις.

Ο Πολιτιστικός σύλλογος θα είναι αυτός που τρέξει να μαζέψει τις προσφορές από τους χορηγούς, με σκοπό να μειωθούν τα έξοδα τα οποία θα πρέπει να αναλάβει ο Δήμος. Θα είναι αυτός που θα αναλάβει την κατάλληλη διαφήμιση, την ενοποίηση και όχι το διαχωρισμό των Γαλατσάνων και γενικότερα όλο το τρέξιμο που έχει το έθιμο για την καλύτερη οργάνωσή του. Αναφέρομαι πολλάκις στον Πολιτιστικό σύλλογο διότι αυτός μπορεί να αποτελέσει την πολιτιστική ενότητα ενός χωριού, καθώς είμαστε μικρή κοινωνία και μικρή κοινωνία με πολλούς συλλόγους πολιτιστικής δράσεως, διαμορφώνει ένα Σκορποχώρι. Ίσως να υπάρχει πολύ τρέξιμο για όσους αναλάβουν  αλλά σκεφτείτε ότι κάποτε όλη την δουλειά την έκανε ένας, δύο άνθρωποι μονάχα. Ο Δήμος θα πρέπει να μεριμνά για την σωστή επιχορήγηση των συλλόγων στη διάρκεια της χρονιάς ώστε να μην περιμένουν και αυτοί το έθιμο για να καλύψουν τις ανάγκες τους(τόσα Δημοτικά τέλη πληρώνουμε και έργα δεν βλέπουμε, ας πηγαίνουν τα χρήματα εκεί που πρέπει τουλάχιστον).

Στόχος του άρθρου αυτού δεν είναι να θίξω πρόσωπα και συλλόγους. Στόχος είναι να ξυπνήσουμε πριν χάσουμε την παράδοσή μας γενικότερα, αλλά και για να αναζωπυρώσουμε την πολιτισμική, παραδοσιακή, ιστορική ταυτότητα του χωριού μας. Είναι απορίας άξιο γιατί τόσα χρόνια έχουν συμβιβαστεί όλοι με την μετριότητα και δεν επιδιώκουν το παραπάνω βήμα. Γι’ αυτό άλλωστε πήρα το θάρρος και έγραψα όσα έγραψα τώρα που είμαι νέος, μήπως και αλλάξει κάτι προτού διεισδύσω και εγώ στην έννοια της μετριότητας.

Υ.Γ. Υπάρχουν πολλά που θα μπορούσε να προσθέσει κανείς αλλά καθότι η έκταση του κειμένου θα ήταν μεγαλύτερη, έγινε μια επιφανειακή αναφορά και συγνώμη αν κούρασα.

 Κουτζιαρής Άγγελος

 ΣΗΜΕΙΩΣΗ: 1) Οι επισημάνσεις δικές μας.

 2) Ελπίζουμε να λάβουν σοβαρά υπόψη τους οι "εμπλεκόμενοι" στην "ΚΑΜΗΛΑ" αυτές τις ΣΚΕΨΕΙΣ/ΑΠΌΨΕΙΣ και ο κ. Κουτζιαρής να στείλει σε ΟΛΟΥΣ τους φορείς αυτή την επιστολή.